Historia

Działające obecnie Polskie Towarzystwo Filozoficznełączy w sobie tradycje kilku towarzystw naukowych.

Na pierwszym miejscu stoi wśród nich Polskie Towarzystwo Filozoficzne, powołane do życia we Lwowie, ale skupiające członków ze wszystkich ziem polskich; inauguracja tego towarzystwa odbyła się 12 lutego 1904 roku, o godzinie 18.00, w sali wykładowej Zakładu Chemicznego przy ul. Długosza 6. Dłuższą jeszcze historią poszczycić się mogło Towarzystwo Filozoficzne w Krakowie, które choć formalnie powstało w 1909 roku, miało swoją faktyczną poprzedniczkę w działającej od 1898 roku Sekcji Filozoficzno-Przyrodniczej Towarzystwa Przyrodników w Krakowie. W 1907 roku powstało Towarzystwo Psychologiczne w Warszawie, które w istocie było towarzystwem filozoficznym, choć (ze względów politycznych) tak się nazywać nie mogło; w 1927roku zcaliło sie ono z utworzonym w 1915 roku Instytutem Filozoficznym – w Warszawskie Towarzystwo Filozoficzne. W okresie międzywojennym powołane zostały jeszcze do życia: w 1921 roku – Poznańskie Towarzystwo Filozoficzne, a w 1928 roku – Towarzystwo Filozoficzne w Wilnie.

Po drugiej wojnie światowej – na skutek zmiany granic Państwa – ustała działalność PTF we Lwowie i Towarzystwa Filozoficznego w Wilnie; zorganizowały się natomiast: w 1945 roku Towarzystwo Filozoficzne i Psychologiczne w Lublinie, w 1946 roku – Toruńskie Towarzystwo Filozoficzne, a w 1947 roku – Wrocławskie Towarzystwo Filozoficzne im. Kazimierza Twardowskiego. 18 kwietnia 1948 roku doszło do połączenia się wszystkich istniejących wówczas towarzystw w jedno Polskie Towarzystwo Filozoficzne. 3 maja 1955 roku nastąpiła reorganizacja PTF: przyjęto wtedy statut, który obowiązywał (z niewielkimi zmianami) aż do roku 1994.

Od 15 stycznia 1911 roku do chwili obecnej organem PTF jest Ruch Filozoficzny. Przez wiele lat z Towarzystwem Filozoficznym w Krakowie związany był Kwartalnik Filozoficzny, z Warszawskim Towarzystwem Filozoficznym – Przegląd Filozoficzny, a z Poznańskim Towarzystwem Filozoficznym – Studia Philosophica.

PTF było zawsze wierne programowi, który przedstawił jego pierwszy przewodniczący – Kazimierz Twardowski – na pierwszym posiedzeniu: „Jedynym dogmatem Towarzystwa będzie przekonanie, że dogmatyzm jest największym wrogiem pracy naukowej. Jak wszystkie promienie koła, choć z różnych wychodzą punktów obwodu, łączą i spotykają się w środku koła, tak i my chcemy, aby wszystkie kierunki pracy i poglądów filozoficznych w naszym Towarzystwie ku jednemu zmierzały celowi, ku wyświetleniu prawdy”.

Zasady tej przestrzegało PTF i wtedy, gdy na początku lat czterdziestych, w czasie obu okupacji, jego członkowie odbywali tajne zebrania naukowe; i wtedy, gdy na początku lat pięćdziesiątych, w najgorszym okresie totalitarnego reżimu, towarzystwo trwało „w uśpieniu” i wtedy, gdy w początkach tzw. stanu wojennego było forum nieskrępowanej wymiany poglądów.

Kazimierz Twardowski urodził się w 1866 r. w Wiedniu, zmarł we Lwowie w 1938 r. Wybitny polski filozof, uczeń F. Brentana, doktoryzował się w 1891 r. u R. Zimmermanna na podstawie pracy Idee und Perception, habilitował się w 1894 r. pracą Zur Lehre vom Inhalt und Gegenstand der Vorstellungen. Od 1895 r. profesor na uniwersytecie we Lwowie. Założyciel szkoły lwowsko-warszawskiej. Założyciel i redaktor naczelny kwartalnika „Ruch Filozoficzny”. Pierwszy przewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Od 1929 r. członek honorowy PTF.

Tadeusz Kotarbiński (ur. 31 marca 1886 r. w Warszawie, zm. 3 października 1981 r. w Aninie)
Wybitny polski filozof, przedstawiciel szkoły lwowsko-warszawskiej. Doktoryzował się pod kierunkiem prof. Kazimierza Twardowskiegona na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (Utylitaryzm w etyce Milla i Spencera). W 1918 roku został zastępcą wykładowcy na Uniwersytecie Warszawskim, a w rok później profesorem nadzwyczajnym filozofii. Profesurę zwyczajną uzyskał w 1929 roku. W okresie od 3 lipca 1945 r. do 31 sierpnia 1949 r. rektorem Uniwersytetu Łódzkiego. Od 1948 do 1978 r. przewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Doktor honoris causa Universite Libre w Brukseli (1947), Uniwersytetu Łódzkiego (1957), Uniwersytetu Jagiellońskiego (1964), Uniwersytetu we Florencji (1965), Uniwersytetu w Oxfordzie (1968), Uniwersytetu w Bratysławie (1969) oraz Akademii Muzycznej w Łodzi. Wychował kilka pokoleń polskich filozofów; do jego uczniów należą m.in. Alfred Tarski, Maria i Stanisław Ossowscy, Jerzy Pelc, Klemens Szaniawski, Leszek Kołakowski, Jarosław Rudniański. Od 1973 członek honorowy, a od 1977 r. honorowy Przewodniczący PTF.

Władysław Tatarkiewicz (Członek honorowy PTF od 1973 r.)

Tadeusz Czeżowski (Członek honorowy PTF od 1973)

Narcyz Łubnicki (Członek honorowy PTF od 1982)

Izydora Dąmbska (Członek honorowy PTF od 1984)

Janina Kotarbińska (Członek honorowy PTF od 1986)

Janusz Krajewski (Członek honorowy PTF od 1986)

Kazimierz Pasenkeiwicz (Członek honorowy PTF od 1987)

Janina Aumilerowa (Członek honorowy PTF od 1992)

Jan Paweł II (Członek honorowy PTF od 1995)

Stefan Swieżawski (Członek honorowy PTF od 1995)

Leon Gumański (Członek honorowy PTF od 2003)

Jerzy Pelc (Członek honorowy PTF od 2003)

Leszek Kołakowski (Członek honorowy PTF od 2003)

Marian Przełecki (Członek honorowy PTF od 2006)

Leon Koj (Członek honorowy PTF od 2006)

Janusz Siek (Członek honorowy PTF od 2006)

Marek Siemek (Członek honorowy PTF od 2008)